Έθιμα Οκτώβρη στην Ήπειρο, μια φορά και έναν καιρό

Έθιμα Οκτώβρη στην Ήπειρο, μια φορά και έναν καιρό

Δεύτερος μήνας του φθινοπώρου ο Οκτώβρης που ο λαό μας αποκαλεί και Αϊ-δημητριάτη, από τη μεγάλη θρησκευτική γιορτή. Τον αποκαλούν και βροχάρη, από τις βροχές και σπορτιάτη, αφού το όργωμα και η σπορά είναι οι σημαντικότερες φροντίδες αυτόν το μήνα.
Μέσα στον Οκτώβρη άρχιζε και η παραγωγή τσίπουρου από όψιμες ποκιλίες σταφυλιών, ενώ ο μούστος έβραζε ήδη για να δώσει το καινούριο κρασί. Πολλές γιορτές ο Οκτώβρης δεν έχει, αλλά τη γιορτή του Αγίου Δημητρίου τη γιόρταζαν με ιδιαίτερη χαρά και πλούσια γλέντια. Άλλωστε οι δουλειές στα χωράφια δεν άφηναν πολύ χρόνο, αφού μέχρι τη γιορτή αυτή οι γεωργοί έπρεπε να έχουν τελειώσει τη σπορά, αν ήθελαν να έχουν καλή σοδειά. Όσο για τους τσοπάνηδες, μετά τα αη-δημητριάτικα γλέντια άρχιζε η χειμερινή περίοδος και είχαν πολλές προετοιμασίες ενόψει του χειμώνα.
Αυτές τις ημέρες ξεκινούσε το κατέβασμα των τσελιγκάδων από τα ορεινά προς τα χειμαδιά. Ακόμη και οι υφάντρες μάζευαν τα διασίδια για να αρχίσουν σιγά -σιγά να υφαίνουν τα υφαντά.
Την μέρα της γιορτής του Ευαγγελιστή Λουκά, οι Μετσοβίτισσες πηγαίνουν στην εκκλησία στάρι για τους νεκρούς. Πρόκειται για ένα παλιό έθιμο που είχαν καθιερώσει οι κτηνοτροφικές οικογένειες που, όταν τέτοιες μέρες έφευγαν για τα χειμαδιά, ήθελαν να τιμήσουν τους νεκρούς τους.
Ο Οκτώβρης θεωρείται η αρχή του κύκλου της παραγωγής, αφού ήταν η εποχή της σποράς μιας σειράς από σημαντικές καλλιέργειες όπως στάρι, φακές, ρόβη, ρεβίθια κ.α Το πανηγύρι του τρύγου θα κρατούσε μέχρι και τέλος Νοέμβρη, οι μέρες είχαν μικρύνει και τα καφενεία γέμιζαν από νωρίς. Ένα από τα θέματα συζήτησης εκείνες τις ημέρες ήταν το κυνήγι, που είχε ξεκινήσει από τον προηγούμενο μήνα.
Στο Μέτσοβο, στο τέλος του μήνα, οι κάτοικοι τιμούσαν κάποιους άλλους ήρωες, γιορτάζοντας την απελευθέρωση της περιοχής από τους Τούρκους στις 31 Οκτωβρίου 1912.
πηγή: βιβλιογραφία Σαραντοπούλου Νάντια και Γιάννης, εκδόσεις Σαββάλας