Βαρβαρίτσα ή Περπερούνα-Έθιμο Ηπείρου

Βαρβαρίτσα ή Περπερούνα-Έθιμο Ηπείρου

Η βαρβαρίτσα

Όταν έπεφτε μεγάλη ξηρασία στους καλοκαιρινούς μήνες και κινδύνευαν τα σπαρτά να ξεραθούν οι κάτοικοι του χωριού κατάφευγαν στη λιτανεία, στις προσευχές και τα τάματα προς το Θεό και τους αγίους του. Την καλοκαιρινή αυτή Λιτανεία την ονόμαζαν Βαρβαρίτσα και σε άλλα μέρη της Ηπείρου περπερούνα.
Μερικοί άντρες νέοι, διάλεγαν αναμεταξύ τους έναν που να αντέχει στο κρύο νερό του έβγαζαν τα ρούχα και τον περιτύλιγαν με χελιδρονιές(αγράμπελη) για να μη φαίνεται η γύμνια του, ούτε να αναγνωρίζεται ποιος είναι από τους άλλους. Πλαισιωμένος από τους άλλους ο ντυμένος στα πράσινα περπατούσε στις αυλές των σπιτιών και τους δρόμους του χωριού τραγουδώντας όλοι μαζί τα λόγια:

images

Βαρβαρίτσα περπατεί/το Θεό παρακαλεί/για να ρίξει μια βροχή/μια βροχούλα σιγανή/για να γίνουν οι καρποί/να καρπίσουν τα χωράφια/και ν΄ανθίσουν τ΄αμπελάκια/τα σπαρτά μας να γιομίσουν/και τον κόσμο να πλουτίσουν.

Βρέξε, Θεέ μου, στη Λακκιά/για να γίνουν τα κουκιά/για να φάνε τα παιδιά/να γεμίσουν την κοιλιά/ /βρέξε, Θεέ μου στις Πλασιές/για να γίνουν οι φακές να τις τρων οι κοπελιές να γεμίζουν οι κοιλιές…

 

Τα στιχάκια αυτά τα προσάρμοζαν ανάλογα με τις επιθυμίες του νοικοκύρη του σπιτιού στο οποίο βρίσκονταν και τραγουδούσε η Βαρβαρίτσα για να τον ικανοποιήσουν περισσότερο. Μόλις η Βαρβαρίτσα έφτανε στην αυλή του σπιτιού, η νοικοκυρά έβγαινε με μια κανάτα γεμάτη νερό και καθώς τραγουδούσαν οι συνοδοί της Βαρβαρίτσας εκείνη περιέχυνε λίγο λίγο νερό στο κεφάλι της βαρβαρίτσας, ώσπου την άδειαζε ολόκληρη. Ύστερε έδινε κι ΄ενα φιλοδώρημα στην παρέα για τα ευχαριστήρια επειδή ζήτησε από το Θεό να βρέξει και γι΄αυτή. Το φιλοδώρημα ήταν αυγά, ή καρύδια, ή μύγδαλα, ή ότι άλλο είχε. Σταυροκοπιόταν κι εκείνη ενώνοντας έτσι την προσευχή της με εκείνη της Βαρβαρίτσας και τέλειωνε. Το ίδιο γινόταν και σε όλα τα σπίτια του χωριού.

Η Βαρβαρίτσα είναι αρχαιοελληνικό έθιμο, που διατηρήθηκε στα χρόνια μας διασχίζοντας δυόμιση χιλιάδες χρόνια. Αναφέρεται από το Σοφοκλή με τη λέξη πιπεριά και γινόταν τον Απρίλη στις μεγάλες ανομβρίες. Το αναφέρει κι ο Ηρόδοτος με το όνομα περφερέες ή περεφερέες .