Οι καλικάτζαροι (σιαταναραίοι) είναι μια παλιά παράδοση στα χωριά, υπάρχουν χίλιοι θρύλοι και έθιμα γύρω από αυτούς. Λένε ότι είναι πνεύματα άλλα καλά άλλα κακά, παράξενα και μαλλιαρά. ‘Εμπαιναν από τις καμινάδες έκλεβαν φαγητά και όταν τελείωναν το φαγητό τους άρχιζαν να χορεύουν. Οι καλικάτζαροι εμφανίζονταν την παραμονή των Χριστουγέννων και έφευγαν τα Θεοφάνεια. Συμβολίζουν το σκοτάδι και ζουν όλο το χρόνο στα έγκατα της γης και μένουν στους ανθρώπους 12 μέρες ως τα Θεοφάνεια. Οι άνθρωποι τους εξουδετέρωναν με διάφορους τρόπους και κυριότερα με τη φωτιά που έκαιγε ακατάπαυστα όλο το 12ήμερο. Οι σιαταναραίοι σύχναζαν σε λάκους και σε νερά, πείραζαν τους ανθρώπους και έχαναν την μιλιά τους όσοι τους απαντούσαν. Οι άνθρωποι τότε δεν πετούσαν νερό έξω απ΄το σπίτι, δεν έβγαζαν την στάχτη απ’ το τζάκι, δεν ‘πλέναν τα ρούχα τους με κόπανο, δεν δάνειζαν λάδι, προζύμι και αλάτι την νύχτα. Τα τρίμματα απ΄την τάβλα τα πετάγανε στο τζάκι για τα φάει ο άγγελος, γιατί ο άγγελος ήταν στο σπίτι και ο διάολος στεκόταν στην πόρτα. Στο σπίτι σκέπαζαν τα σκεύη μαγειρέματος γιατί φοβόντουσαν μην τους τα μαγαρίσουν. Οι γυναίκες δεν ασχολιόντουσαν με λανάρισμα, γνέσιμο και βαφή μαλλιού.Οι γονείς κατά την περίοδο του δωδεκαημέρου δεν άφηναν τα παιδιά τους να πάνε στους νερόμυλους γιατί πίστευαν ότι θα πάθουν κακό. Πολλοί άφηναν έξω νερό και ψωμί για να φάνε οι σιαταναραίοι, ήθελαν να τους καλοπιάσουν. Όσοι σιαταναραίοι δεν ‘φεύγαν με την αγιαστούρα του παπά τα Θεοφάνεια, έφευγαν του Αϊ-Γιάννη που άναβαν τις γνωστές “τζαμάλες”.
Έθιμα – προλήψεις δωδεκαήμερου – Καλικάτζαροι
